czwartek, 27 października 2011

Psalmy

Psalmy jako księga:

Psalmy należą do rodzaju ksiąg mądrościowych. W Księdze Psalmów znajduje się ich aż 150. Powstały one między XI a III w   . p.n. e. Zbiór psalmów to psałterz
Psałterz Dawidów(1579) Jana Kochanowskiego

Autorstwo Księgi Psalmów: 

Z powodu tak wielkiej rozpiętości w procesie ich tworzenia mówi się, że tradycja przypisuje autorstwo psalmów Dawidowi. Oczywiście autorów było wielu. Zaliczamy do nich np. Mojżesza, czy Salomona.

Karta z psałterza floriańskiego
Psalm jako gatunek: 
Psalm to gatunek poezji lirycznej. Ma ona charakter religijny. Pełni funkcję modlitwy.

Rodzaje psalmów: 
Psalmy rozróżniamy na podstawie ich treści. Wyróżniamy psalmy: 
  • błagalne- określane jako lamentacje, pisane aby wyprosić łaski u Boga. 
  • pochwalne- mają na celu chwalenie Boskiego dzieła. 
  • dziękczynne- są wyrazem wdzięczności za dobrodziejstwa. 
  • mądrościowe- czyli psalmy dydaktyczne. Mają czegoś nauczyć odbiorcę. 
  • inne


Księga Hioba

 Kilka słów o Hiobie:

Księga Hioba opowiada o życiu tytułowego bohatera. Hiob żył w ziemi Us, był bardzo majętnym i bogobojnym człowiekiem. Posiadał liczny majątek w postaci trzody chlewnej. Był ojcem dziesięciorga dzieci- siedmiu synow i trzech córek.

Historia Hioba: 

Hiob jako człowiek niezwykle prawy i wierny został pobłogosławiony przez Boga. Został otoczony jego opieką, zdobył wielki majątek i szacunek wśród ludzi. Codziennie oddawał ofiary swemu Ojcu w razie gdyby któreś z jego dzieci zgrzeszyło przeciw Bogu.
Albrecht Durer Hiob z żoną
Pewnego dnia, gdy słudzy Boscy pojawili się u Pana wraz z nimi przybył tam Szatan. Bóg od razu zwrócił jego uwagę na Hioba- człowieka, który najbardziej go miłował. Szatan jednak próbował doszukać się jakiegoś powodu, dla którego Hiob zawierza swemu Bogu. Jego zdaniem Hiob jako przykład osoby wiernej nie był wiarygodny ponieważ zbyt dobrze mu się powodziło.
Pan pozwolił zatem wystawić człowieka na próbę, pozwolił temu, który wątpił położyć rękę na jego majątku. Zabronił jednak krzywdzenia w sposób bezpośredni Hioba. I tak też się stało.
Pewnego dnia przyszedł posłaniec do Hioba przekazując mu wieści. Jego cały dobytek pod postacią zwierzyny został wybity i ograbiony. Po chwili przybiegł człowiek zawiadamiający pana o tym, że podczas uczty u jednego z synów jego wszystkie dzieci zostały przysypane gruzem zapadającego się na nie budynku.
Hiob mimo tak wielkiej straty godzi się na swój los i nie zapiera się Boga. Twierdzi, że jeśli Pan tak chce to tak musi być.
Spotykając się z przyjaciółmi słyszał, że jego cierpienie to kara. Widocznie musiał czymś zgrzeszyć.
Później Hiob został sam, w dodatku dotknął go trąd. Wtedy też został sam, poniżany i niechciany.
Gdy po tak dotkliwej próbie Hiob nie obwinił Boga o swe cierpienie, Ten wynagrodził mu starty w dwójnasób. I miał jeszcze 10 dzieci- 7 synów i 3 córki.

Hiob- archetyp:

Postać Hioba to archetyp człowieka, który cierpi nie ze swojej winy. Jest to tak zwane cierpienie niezawinione. Wpisane w ludzką egzystencję.

Hiobowa wieść- jest to wiadomość zła i tragiczna.

Powstanie świata według Biblii

KOSMOGONIA W KSIĘDZE RODZAJU

Kosmogonia to mitologiczne lub religijne wyobrażenie co do tego jak powstał świat.

Opowieść o powstaniu świata mieści się w Księdze Genezis i otwiera całą Biblię.

Jak powstawał świat:
Michał Anioł Stworzenie Świata

Świat w Biblii został stworzony przez Boga, któremu zajęło to 6 dni. W opisie znajdujemy też fragment dotyczący siódmego dnia, czyli szabatu- jest to dzień, w którym należy odpocząć od pracy. Obrazuje to nijako przykazanie Boże( Pamiętaj abyś dzień święty święcił).

__________________________________________________________________________________
Księga Rodzaju(fragment)

Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię. 2 Ziemia zaś była bezładem i pustkowiem: ciemność była nad powierzchnią bezmiaru wód, a Duch Boży unosił się nad wodami.
3 Wtedy Bóg rzekł: "Niechaj się stanie światłość!" I stała się światłość. 4 Bóg widząc, że światłość jest dobra, oddzielił ją od ciemności. 5 I nazwał Bóg światłość dniem, a ciemność nazwał nocą.
I tak upłynął wieczór i poranek - dzień pierwszy.
6 A potem Bóg rzekł: "Niechaj powstanie sklepienie w środku wód i niechaj ono oddzieli jedne wody od drugich!" 7 Uczyniwszy to sklepienie, Bóg oddzielił wody pod sklepieniem od wód ponad sklepieniem; a gdy tak się stało, 8 Bóg nazwał to sklepienie niebem.
I tak upłynął wieczór i poranek - dzień drugi.
9 A potem Bóg rzekł: "Niechaj zbiorą się wody spod nieba w jedno miejsce i niech się ukaże powierzchnia sucha!" A gdy tak się stało, 10 Bóg nazwał tę suchą powierzchnię ziemią, a zbiorowisko wód nazwał morzem. Bóg widząc, że były dobre, 11 rzekł: "Niechaj ziemia wyda rośliny zielone: trawy dające nasiona, drzewa owocowe rodzące na ziemi według swego gatunku owoce, w których są nasiona". I stało się tak. 12 Ziemia wydała rośliny zielone: trawę dającą nasienie według swego gatunku i drzewa rodzące owoce, w których było nasienie według ich gatunków. A Bóg widział, że były dobre.
13 I tak upłynął wieczór i poranek - dzień trzeci.
14 A potem Bóg rzekł: "Niechaj powstaną ciała niebieskie, świecące na sklepieniu nieba, aby oddzielały dzień od nocy, aby wyznaczały pory roku, dni i lata; 15 aby były ciałami jaśniejącymi na sklepieniu nieba i aby świeciły nad ziemią". I stało się tak. 16 Bóg uczynił dwa duże ciała jaśniejące: większe, aby rządziło dniem, i mniejsze, aby rządziło nocą, oraz gwiazdy. 17 I umieścił je Bóg na sklepieniu nieba, aby świeciły nad ziemią; 18 aby rządziły dniem i nocą i oddzielały światłość od ciemności. A widział Bóg, że były dobre.
19 I tak upłynął wieczór i poranek - dzień czwarty.
20 Potem Bóg rzekł: "Niechaj się zaroją wody od roju istot żywych, a ptactwo niechaj lata nad ziemią, pod sklepieniem nieba!" 21 Tak stworzył Bóg wielkie potwory morskie i wszelkiego rodzaju pływające istoty żywe, którymi zaroiły się wody, oraz wszelkie ptactwo skrzydlate różnego rodzaju. Bóg widząc, że były dobre, 22 pobłogosławił je tymi słowami: "Bądźcie płodne i mnóżcie się, abyście zapełniały wody morskie, a ptactwo niechaj się rozmnaża na ziemi".
23 I tak upłynął wieczór i poranek - dzień piąty.
24 Potem Bóg rzekł: "Niechaj ziemia wyda istoty żywe różnego rodzaju: bydło, zwierzęta pełzające i dzikie zwierzęta według ich rodzajów!" I stało się tak. 25 Bóg uczynił różne rodzaje dzikich zwierząt, bydła i wszelkich zwierząt pełzających po ziemi. I widział Bóg, że były dobre. 26 A wreszcie rzekł Bóg: "Uczyńmy człowieka na Nasz obraz, podobnego Nam. Niech panuje nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym, nad bydłem, nad ziemią i nad wszystkimi zwierzętami pełzającymi po ziemi!"
27 Stworzył więc Bóg człowieka na swój obraz, na obraz Boży go stworzył: stworzył mężczyznę i niewiastę.
28 Po czym Bóg im błogosławił, mówiąc do nich: "Bądźcie płodni i rozmnażajcie się, abyście zaludnili ziemię i uczynili ją sobie poddaną; abyście panowali nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym i nad wszystkimi zwierzętami pełzającymi po ziemi". 29 I rzekł Bóg: "Oto wam daję wszelką roślinę przynoszącą ziarno po całej ziemi i wszelkie drzewo, którego owoc ma w sobie nasienie: dla was będą one pokarmem. 30 A dla wszelkiego zwierzęcia polnego i dla wszelkiego ptactwa w powietrzu, i dla wszystkiego, co się porusza po ziemi i ma w sobie pierwiastek życia, będzie pokarmem wszelka trawa zielona". I stało się tak. 31 A Bóg widział, że wszystko, co uczynił, było bardzo dobre.
I tak upłynął wieczór i poranek - dzień szósty.
W ten sposób zostały ukończone niebo i ziemia oraz wszystkie jej zastępy [stworzeń].
2 A gdy Bóg ukończył w dniu szóstym swe dzieło, nad którym pracował, odpoczął dnia siódmego po całym swym trudzie, jaki podjął. 3 Wtedy Bóg pobłogosławił ów siódmy dzień i uczynił go świętym; w tym bowiem dniu odpoczął po całej swej pracy, którą wykonał stwarzając.
4 Oto są dzieje początków po stworzeniu nieba i ziemi.



                                                                              Rdz 1;2, 1-4 Biblia Tysiąclecia
___________________________________________________________________________________



Dzień pierwszy:                 
Pierwszego dnia Bóg stworzył niebo i ziemię a następnie dzień i noc.
William Blake Stworzenie świata
Dzień drugi: 
Bóg oddzielił wody od nieba.
Dzień trzeci: 
Bóg stworzył ląd i oceany, stworzenie roślin.
Dzień czwarty: 
Powstają ciała niebieskie, w tym Słońce i Księżyc, które odpowiednio rządzą dniem i nocą.
Dzień piąty: 
Powstają zwierzęta wodne i ptactwo.
Dzień szósty: 
Bóg powołuje do życia zwierzęta lądowe, powstają pierwsi ludzie.

Obraz Boga: 
W fragmencie o stworzeniu świata Bóg jest stwórcą, który opiekuje się swoim tworem. Troszczy się o niego. Nie jest surowy jak to bywa przedstawiany w Starym Testamencie. Wszystko co powołał do życia jest dobre, bez znamion grzechu. Co więcej Bóg tworzy człowieka na swoje podobieństwo.

Hieronim Bosch Ogród rozkoszy

Biblia Wprowadzenie

Biblia jest jednym z filarów kultury Europejskiej( Śródziemnomorskiej), zaraz obok kultury antycznej( starożytna Grecja i Rzym). 

1. Czym jest Biblia? 
Biblia jest swoistym arcydziełem. Posiada ogromną wartość literacką i zawiera motywy uniwersalne( ponadczasowe). Dzięki temu miała wielki wpływ między innymi na: prawo, sztukę, literaturę, edukację, politykę oraz wiele innych dziedzin życia społecznego. 
Biblia to dzieło teandryczne, czyli powstałe pod wpływem natchnienia boskiego. Można więc stwierdzić, że Biblia jest napisana przez Boga, ale ręką człowieka. Księga napisana dla Żydów i chrześcijan. 

2. Strefa sacrum i profanum. 
Świat został podzielony na dwie strefy:
  • sacrum- czyli to co święte. Obrazuje świat Boski i wszystkie sprawy z nim związane. Oznacza to co ważne
  • profanum- czyli to wszystko co pozostaje zwykłe i powszechne, przyziemne. Dotyczy życia na ziemi oraz ludzi. Według tej hierarchii mało istotna sfera życia. 
3. Nazwa
Słowo "biblia" pochodzi z języka greckiego. Oznacza "księgi". 
Początkowo nazwa kojarzona była ze słowem "biblios" oznaczające łodygę papirusu, na którym początkowo spisywano Święte Księgi. 

4. Języki w Biblii: 
Biblia została napisana w 3 językach: aramejskim, greckim i hebrajskim. Trzeba pamiętać, że Stary Testament napisano we wszystkich trzech językach, Nowy  natomiast w aramejskim i greckim. 


5. Powstawanie Biblii: 
Biblia powstawała od XIII w  p.n.e- wtedy to powstał Pięcioksiąg Mojżesza.
VIII- VI w  p.n.e- powstały Księgi Prorockie Starego Testamentu. 
V- IV w  p.n.e-powstały Ks, Koheleta, Hioba, i Pieśni nad Pieśniami
I w.  n.e- powstaje Nowy Testament.

6. Księgi Biblii: 
Biblia dzieli się na Stary Testament i Nowy Testament: 
a) Stary Testament: 
  • podzielony jest na 46 ksiąg
  • opisuje dzieje od narodzin świata do narodzin Chrystusa
  • najważniejsze księgi w Starym Testamencie: Pięcioksiąg Mojżesza( Tora), Księga Hioba, Księga Psalmów, Księga Koheleta, 
b) Nowy Testament:
  • podzielony jest na 27 ksiąg
  • opisuje dzieje od narodzin Chrystusa do Apokalipsy św. Jana
  • składają się na niego: Ewangelie , Listy i Dzieje Apostolskie i Apokalipsa św. Jana
7. W Biblii możemy rozróżnić 3 rodzaje ksiąg: 
  • księgi historyczne
  • księgi prorockie
  • księgi mądrościowe
8. Tora, czyli Pięcioksiąg Mojżesza
Tora jest to święta księga wyznawców judaizmu(Żydzi), składa się ona z 5 ksiąg:
  • Księgi Rodzaju- Genezis
  • Księgi Wyjścia- Exodus
  • Księgi Kapłaństwa
  • Księgi Liczb
  • Księgi Powtórzonego Prawa
Trzeba pamiętać, że autorstwo Mojżesza jest przypisane jedynie przez tradycję. W rzeczywistości nie mógł być on jedynym autorem księgi ponieważ spisywana była ona na przestrzeni zbyt wielu lat.
9. "Testament" i "ewangelia"
Słowo "testament" pochodzi od łacińskiego "testamentum", oznacza ostatnią wolę i przymierzę.
Słowo "ewangelia" oznacza dosłownie "dobrą nowinę".
10. Twórcy Ewangelii: 
  • Mateusz
  • Marek
  • Łukasz
  • Jan



piątek, 7 października 2011

Funkcje Tekstów Językowych

Język jest narzędziem komunikacji i służy różnym celom . Dzięki wielu funkcjom możemy dopasować nasz styl wypowiedzi do sytuacji. Idąc dalej tym tropem możemy wysnuć jeden wniosek: każda nasza wypowiedź pełni określoną funkcję.

W języku polskim wyróżniamy 6 funkcji językowych:

Funkcja Informatywna- polega na komunikowaniu faktów, przekazywaniu informacji dotyczących otaczającej nas rzeczywistości np
. Pada deszcz.  
To jest moja młodsza siostra.

Funkcja Ekspresywna- polega na wyrażaniu uczuć nadawcy, informowaniu o jego nastroju, emocjach, poglądach np.  
Nie wytrzymam tego, leje od tygodnia!

Funkcja Impresywna- komunikat oddziałuje na odbiorcę i jego zachowanie. Nadawca nakłania nas do pewnych zachowań, wyzwala w odbiorcy określone emocje np.  
Weź parasol. 
Zaufaj mi. Wiem co mówię.

Funkcja Poetycka- polega na zwróceniu uwagi na formę tekstu, jak jest zbudowany, jakie środki językowe zostały w nim wykorzystane np. 
Gdy się miało szczęście, które się nie trafia: 
czyjeś ciało i ziemię całą,
a zostanie tylko fotografia,
to- to jest bardzo mało...

M. Pawlikowska-Jasnorzewska, Fotografia

Funkcja Fatyczna- ma na celu podtrzymanie kontaktu, uświadomienie nadawcy że jest słuchany np.
Aha!
Rozumiesz co do ciebie mówię?

Funkcja Metajęzykowa- polega na zamianie komunikatu na system znaków. Występuje ona wtedy gdy pytamy o znaczenie jakiegoś wyrazu. Obecna w słownikach np.  
komunikat- krótka informacja przekazywana w procesie komunikacji z drugą osobą

czwartek, 6 października 2011

Akt Komunikacji Językowej

Dziś tak w skrócie o Akcie Komunikacji.




Czym jest akt komunikacji?
Aktem komunikacji nazywamy każdą sytuację, w której będziemy starali się porozumieć z drugą osobą/osobami. Aby w ogóle takowy akt mógł zaistnieć potrzebne są pewne warunki.

Warunki, które muszą być spełnione by akt komunikacji mógł zaistnieć:
Najważniejszym czynnikiem w komunikacji jest obecność nadawcy oraz odbiorcy, czyli osób które będą się komunikowały między sobą. Zarówno nadawcą jak i odbiorcą może być pojedyncza osoba albo jakaś grupa ludzi, np. urząd, instytucja. W przypadku nadawcy istnieje coś takiego jak nadawca pozorny, czyli osoba pośrednicząca w przekazie. Taką osobą może być lektor w telewizji lub aktor w teatrze.
Kolejnym warunkiem jakiegokolwiek istnienia aktu komunikacji jest kontakt między odbiorcą i nadawcą. Kontaktem nazywamy relację między nadawcą i odbiorcą.
Kod to system znaków( język) jaki zostaje użyty podczas rozmowy.
Komunikat- tekst kierowany przez nadawcę do odbiorcy.
Kontekst to sytuacja do której odnosi się komunikat.

MODEL AKTU KOMUNIKACJI WEDŁUG ROMANA JAKOBSONA


Obrazek ściągnięty z google

Gatunki Literackie

Dziś leciutki i krótki temat. A co za tym idzie i bardzo przyjemny. Dlatego postanowiłam zabrać się za niego od razu.

Jak wiemy cała, ogólnie pojęta literatura również podlega podziałowi. Jest to podział na gatunki literackie. Jest to ważne przede wszystkim podczas analizy danego tekstu, co niestety często bywa zadaniem domowym lub tzw. "pracą na lekcji". Większość uczniów niestety nie bardzo wie o co w tym wszystkim chodzi. Pamiętam jak to było u mnie. Nikt praktycznie nie wiedział co ma zrobić. Dlatego były dwa wyjścia: napisanie czegokolwiek lub olanie tematu i gadanie. Gdy przesadziło się z tym drugim polonistka postanowiła sprawdzić pracę całej klasy. Jaki był tego finał? Osoby bez czegokolwiek w zeszycie dostały 1, osoby które chociaż trochę się postarały otrzymały plusika. Ale o tym jak analizować teksty w następnej notatce. :)

LITERATURA dzieli się na trzy rodzaje:
  • epikę
  • lirykę 
  • dramat
Każdy z tych rodzajów posiada sobie tylko właściwe cechy charakterystyczne.


EPIKA to rodzaj literacki, który napisany jest najczęściej prozą. Charakteryzuje się obecnością narratora- czyli osoby mówiącej, posiada pewną fabułę. Istnieje w niej świat przedstawiony.

LIRYKA to rodzaj literacki, którego najważniejszą cechą jest specyficzna budowa. Napisany w języku poetyckim. Najczęściej ma za zadania ukazanie uczuć autora. W liryce osobą mówiącą jest podmiot liryczny. Trzeba pamiętać o braku fabuły( afabularność). Przedstawiany jako monolog, rzadko jako dialog. Świat przedstawiony subiektywnie( sytuacja opisana z punktu widzenia podmiotu). Do charakterystycznych cech budowy wiersza należy również podział na strofy( wiersz stroficzny) lub ich brak( wiersz stychiczny). A co za tym idzie trzeba też pamiętać o rymach( parzyste, krzyżowe, okalające/ męskie, żeńskie).

DRAMAT to rodzaj literacki, w którym nie odnajdziemy osoby mówiącej, czyli świat zostaje przedstawiony bezpośrednio. Akcja przedstawiona za pomocą bezpośrednich dialogów między bohaterami. Dramat również posiada swoją specyficzną budowę- dzieli się na akty, sceny. Licznie występujące didaskalia- tekst poboczny.


PODZIAŁ RODZAJÓW NA GATUNKI LITERACKIE

Tabelka ściągnięta z wyszukiwarki google

Epoki literackie

Aby wszystko miało ręce i nogi najlepiej zacząć od samego początku. Ja za ten początek uznam podział na epoki i gatunki literackie, trochę dla własnej wygody.

Czym są epoki literackie?
Epoki literackie są to określone, ramami datowymi, fazy rozwoju literatury. Ich charakter zależy od wielu czynników np. występujących i dominujących prądów literackich, podejmowanych przez literaturę zadań oraz funkcji, stosunek do tradycji religijnych.
Trzeba zaznaczyć, że każda epoka literacka przechodzi trzy etapy:
  1.  narodziny epoki ,
  2.  rozkwit epoki, czyli podejmowanie konkretnych dążeń- zgodnych z początkowymi założeniami ,
  3.  rozkład i jej zanik
Prądy literackie
Prądem literackim nazywamy inaczej kierunek literacki. Jest to zjawisko występujące w ramach okresu literackiego, czyli epoki. Zazwyczaj są one w charakterze ponadnarodowym tzn. że są uniwersalne w kilku krajach.
Wybrane dzieła literackie można zaliczyć do jednego prądu gdy posiadają kilka wspólnych cech. Tymi cechami są:
  1. założenia filozoficzne oraz funkcje jakie literatura ma pełnić
  2. sposoby tworzenia dzieła, czyli styl i kompozycja. 
  3. charakterystyczne środki stylistyczne
  4. typowe tematy, postaci literatury a nawet problemy poruszane przez literaturę
  5. określony stosunek do tradycji, niektóre z nich są negowane a do innych się odwołujemy
W ramach jednego okresu literackiego możemy wyróżnić jeden, dominujący prąd lub kilka prądów znacznie różniących się między sobą.

Istniejące prądy literackie:
  • renesans 
  • barok
  • klasycyzm
  • sentymentalizm
  • rokoko
  • pozytywizm
  • romantyzm 
  • neutralizm
  • symbolizm
  • ekspresjonizm
  • futuryzm
  • awangarda krakowska
EPOKI  LITERACKIE, czyli tzw. Sinusoida Krzyżanowskiego
 Obrazek z wyszukiwarki google
Według powyższego podziału możemy zauważyć, że epoki będące po jednej stronie prostej nawiązują do siebie. I tak renesans nawiązuje do antyku, barok do średniowiecza, oświecenie do renesansu, romantyzm do baroku itd.


I na tym zakończę moje dzisiejsze wywody, kolejne notatki w przyszłości. Całkiem niedalekiej :)